Çingene’nin Şarkısı 1999

 

Ünlü İspanyol şair, müzisyen, ressam ve oyun yazarı Federico Garcia Lorca, 1898 yılında ileride sanatını çokça etkileyecek şehir olan Granada’ya yakın bir kasabada dünyaya geldi. Dadısından dinlediği geleneksel İspanyol baladları ve çingene hikayeleri ile büyüdü. Daha çocuk yaşlarda satın aldığı bir kukla tiyatrosu, yazarın tiyatroyla ilk tanışması oldu. Ailenin Granada’ya taşınmasıyla, Lorca’nın gençlik yılları çingeneler arasında şiir yazarak ve şarkılar söyleyerek geçti. 1917 yılında ünlü müzisyen Manuel de Falla onu himayesine aldı. O yıllarda, ilk makalelerini yayınladığı ‘El Centro Aristico’ dergisinin editörü Los Rios, genç yazarın, sanat piyasasının kalbi konumundaki Madrid’e gitmesine önayak oldu. Madrid’te karşılaştığı sürrealizm gibi yeni akımlardan kendi tarzını oluşturmayı bildi ve gerek oyunları, gerekse şiirleri ile çağdaşlarının ‘en yaratıcısı, en gelenekseli ve en İspanyol’u’ oldu. Kaynaklarının Endülüs’ün ‘duende’sinden ve çingenelerinden alan sanatını, 1931 yılında kurduğu ‘La Barraca’ adlı üniversite tiyatro grubuyla İspanya’nın köylerine kadar taşıdı. Ancak onu, iç savaşa sürüklenen İspanya’nın yazgısından şöhretinin büyüklüğü de kurtaramadı. 1936 Ağustos’unda faşistler tarafından kurşuna dizildiğinde arkasında yüzlerce şiir, onlarca beste ve ‘Don Perlimplin ile Dona Belisa’, ‘Kızkurusu Gül Hanım’, ‘Kanlı Düğün’, ‘Yerma’, ‘Bernarda Alba’nın Evi’ gibi büyük oyunları bırakmıştı.

***

BÜO, 98-99 akademik yılı ilk döneminde Folklor Klubü ile birlikte sergilediği dans tiyatrosu “24:00”ten sonra ikinci döneme “Çingene’nin Şarkısı” adlı oyunla giriyor.

Kurgusunu Tiyatro Boğaziçi’nden Bora Tanyel ve Fırat Güllü’nün önerdiği oyun, Lorca temalarından yola çıkarak sahne üstünde ve masa başında yapılan çalışmalarla şekillendi. Oyun proje halindeyken BÜ Folklor Kulübü Gitar Birimi de flamenko müziği repertuarlarıyla canlı müzik icra etmek üzere prodüksiyona katıldı. “24:00”ten farklı olarak bir eğitim prodüksiyonu olarak tasarlanan “Çingene’nin Şarkısı”nın oyuncu temel olarak geçen sene ve bu sene BÜO’ya katılan öğrencilerden kuruldu.

“Çingene’nin Şarkısı”, Lorca’nın “Bernarda Alba’nın Evi” oyunundaki bazı karakterlerin ve mekanın temel alındığı, bu malzemelerin Kanlı Düğün, Eskicinin Tazesi gibi oyunlardaki belli öğelerle takviye edildiği ve “Don Cristobita ile Dona Rosita’nın Acıklı Güldürüsü” adlı kukla oyunun da yan öykü olarak yer aldığı bir yapıyı barındırıyor.

Lorca’nın oyunları baskıcı-gelenekçi anlayışın gözle görülür bir şekilde eleştirildiği oyunlardır. Ancak Lorca, eleştiriğe tabi tuttuğu bu değerlerin karşısına alternatif olarak modernleşmeyi koymaz. Yazar her iki seküler anlayışa da mesafeli yaklaşır. Lorca’nın böyle bir dramaturjik altyapıya oturtturduğu oyunlarında işlediği ve olumladığı temel değer ise gelenekçilik ve rasyonellik arasında kıstırılmasına rağmen varolmakta ısrar eden, bunun için akıl almaz zorlukları göze alan metafiziktir. Bernarda Alba’nın matem evi, Kanlı Düğün ve Don Perlimplin’de, belirgin biçimde radikal bir romantizmin hakim olduğu, lirik öğelerin tüm oyunlarını biçimlendirdiğini söyleyebiliriz. Sonunda kahramanların ölümüne sebep olsa bile…

“Çingene’nin Şarkısı”nda da, Lorca’da var olan, üstte belirttiğimiz çatışma başta olmak üzere bir takım ortak öğeleri bir araya getirmeyi, buradan da Lorca’nın eserlerini bir bütün olarak algılayıp yorumlamayı hedeflediğimizi söyleyebiliriz.

 

 

Kurgu

Tiyatro Boğaziçi

Metin Düzenleme

Bora Tanyel, Kerem Eksen

Reji

Nezih Cihan Aksoy, Devrim Umut Aslan, Burcu Babaoğlan, Ahu Sıla Bayer, Rezzan İlke Yiğit

Reji Danışmanları

Kerem Eksen, Fırat Güllü, Zeynep Okan, Bora Tanyel

Teknik Kadro

Ece Aydın, Özgür Z. Eren, Gökçe Kara, Barış Orak, Hande Ortaç, Ömer Özdinç, Özlem Pehlivaner, Atıl Ünal, Sinem Yılancı

Gitar

Özgür Akgül, Evren Bay, Tolgahan Çoğullu

Perküsyon

Bircan Erden, Rezzan İlke Yiğit

Vokal

Rezzan İlke Yiğit

Afiş ve Program Dergisi Tasarım

İhsan Özçıtak

Oyuncu Kadrosu

Zülfiye Acar, Nezih Cihan Aksoy, İlker Aslan, Özer Ataç, Ece Aydın, Selin Aydınoğlu, Burcu Babaoğlan, Fırat Babatonguz, Ahu Sıla Bayer, Selin Çanaklı, Özgür Çiçek, Fulya Dağlıoğlu, Özgür Z. Eren, Özge Girit, Sezin Gündoğan, Bekir Gürel, Çağıl İvak, Gökçe Kara Gülin Kılıçoğlu, Simge Kırcan, Burcu Müderris, Hande Ortaç, Ömer Özdinç, Şafak Özışık, Nazan Saner, Barış Sezgin, Bülent Sezgin, Kıvanç Tanrıyar, Barış Yeldiren, Sinem Yılancı, Aysel Yıldırım